Ngoài Trung Quốc, Thái Lan, thì Việt Nam cũng là một trong những quốc gia được xem là “điểm nóng” về buôn bán, săn bắt động vật hoang dã trên toàn cầu. Vấn nạn này không chỉ đe dọa sự tồn vong của nhiều loài động vật quý hiếm mà còn đặt ra những thách thức nghiêm trọng về pháp luật, môi trường và uy tín quốc tế của nước Việt Nam ta.
1. Tình hình buôn bán động vật hoang dã tại Việt Nam
Việt Nam nằm ở trung tâm khu vực Đông Nam Á với sự đa dạng sinh học phong phú là nơi cư trú của hàng nghìn loài động vật hoang dã quý hiếm. Tuy nhiên, nước ta cũng là một trong những quốc gia có tình trạng buôn bán động vật hoang dã trái phép đang diễn ra nghiêm trọng. Không chỉ ở các khu bảo tồn, ngay cả trong các khu vực rừng quốc gia, việc săn bắn, bẫy bắt động vật hoang dã vẫn diễn ra hàng ngày.
Buôn bán và săn bắt động vật hoang dã ở Việt Nam diễn ra dưới nhiều hình thức: Buôn bán công khai trên trên facebook và các trang website, săn bắt trái phép trong tự nhiên, nhập khẩu bất hợp pháp và buôn lậu qua biên giới. Các loài động vật hoang dã bị khai thác phổ biến gồm có:
- Tê tê: Loài vật bị săn bắt và buôn bán nhiều nhất do nhu cầu về vảy tê tê, thịt tê tê.
- Voi, tê giác: Bị giết hại để lấy ngà và sừng.
- Hổ, gấu: Nuôi nhốt để lấy mật, xương hoặc làm vật trưng bày.
- Chim, rùa, bò sát: Bị săn bắt để làm thú cưng hoặc sử dụng trong thực phẩm.
2. Điểm nóng buôn bán, vận chuyển động vật hoang dã và các sản phẩm từ động vật hoang dã
Việt Nam được xem là điểm trung chuyển lớn trong mạng lưới buôn bán động vật hoang dã quốc tế. Theo cơ quan chức năng, buôn bán các sản phẩm từ động vật hoang dã vào Việt Nam qua 3 tuyến đường chính:
- Đường bộ tập trung cửa khẩu Móng Cái (Quảng Ninh), Hữu Nghị (Lạng Sơn), Cầu Treo (Hà Tĩnh), một số cửa khẩu trên địa bàn Nghệ An, Cha lo (Quảng Bình), Lao Bảo (Quảng Trị), Tà Nùng (Cao Bằng).
- Tuyến đường biển qua cảng Cát Lái (TPHCM), Tiên Sa (Đà Nẵng), cảng Hải Phòng.
- Tuyến hàng không gồm sân bay quốc tế Nội Bài, Tân Sơn Nhất.
Ngoài ra, Đắk Lắk cũng là “điểm nóng” về buôn bán, săn bắt động vật hoang dã khi trong vòng năm năm đã phát hiện gần 1.500 vụ việc liên quan tới động vật hoang dã.
3. Ảnh hưởng nghiêm trọng của buôn bán động vật hoang dã đối với môi trường và suy giảm quần thể các loài động vật tại Việt Nam
Việc săn bắt quá mức đã khiến nhiều loài động vật hoang dã tại Việt Nam đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Các loài như tê tê, voọc, voi và hổ hiện nay có số lượng giảm sút nghiêm trọng và gần như không còn xuất hiện tại Việt Nam.
Như đã biết, động vật hoang dã đóng vai trò rất quan trọng trong duy trì cân bằng sinh thái. Chúng không chỉ giúp kiểm soát sự phát triển của các loài thực vật, động vật khác mà còn duy trì sự đa dạng sinh học và môi trường sống. Việc săn bắt, tiêu diệt các loài động vật này không chỉ đe dọa sự tồn tại của loài mà còn làm xáo trộn toàn bộ hệ sinh thái.
Một hệ luỵ khác của việc săn bắt và buôn bán động vật hoang dã là dẫn đến các vấn đề về sức khỏe con người như các bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người. Tác động trực tiếp đến du lịch sinh thái, một ngành kinh tế đang phát triển tại Việt Nam. Tuy nhiên, tình trạng săn bắt và buôn bán động vật hoang dã đã ít nhiều gây ảnh hưởng đến uy tín quốc gia và giảm tiềm năng du lịch bền vững.
Tạm kết
Nạn buôn bán và săn bắt động vật hoang dã tại Việt Nam đang là vấn đề cấp bách của cả chính phủ, các tổ chức bảo vệ động vật và toàn xã hội. Đây không chỉ là trách nhiệm của mỗi cá nhân mà còn là trách nhiệm của toàn thể cộng đồng và quốc gia. Chỉ khi chúng ta nói không với các sản phẩm, dịch vụ từ động vật hoang dã, nâng cao nhận thức, thực thi nghiêm ngặt pháp luật thì tình trạng này mới có thể được cải thiện, bảo vệ môi trường và các loài động vật quý hiếm cho thế hệ tương lai của Việt Nam và cả thế giới.
